Kilka słów o białym puchu
Fascynował ludzi od dawna, pisano o nim wiersze i piosenki. Dostał nawet literacką nagrodę Nobla w 2006 roku. Może nie on, a Orhan Pamuk, który napisał książkę tytułem bezpośrednio odnoszącą się to tego symbolu zimy, który zwykle bardziej kochają dzieci niż dorośli. Domyślacie się już o czym będzie ten artykuł?
Z jakimi zjawiskami atmosferycznymi możemy mieć do czynienia zimą?
Mimo ujemnych temperatur pojawić się może nie tylko śnieg, grad, ale także deszcz. Dlaczego więc on nie zamarza? Dzieje się tak dlatego, że czasami woda może zamarzać dopiero w temperaturze dużo niższej niż 0°C. Kiedy taka kropla dotknie czegoś o temperaturze poniżej temperatury zamarzania wody, zamienia się w gołoledź lub szadź. Tę ostatnią łatwo pomylić ze szronem, który powstaje, kiedy wilgotne powietrze osadza się na jakiejś zimnej powierzchni.
Jak zbudowany jest śnieg?
Lód i śnieg z punktu widzenia chemii są tą samą substancją, choć wyglądają zupełnie inaczej. podobnie jak w przypadku grafitu i diamentu to nie skład chemiczny determinuje wygląd, a sposób ułożenia cząsteczek - chaotyczny w przypadku lodu, a uporządkowany w śniegu. Śnieżynka powstaje na rusztowaniu z cząsteczki kurzu bądź pyłku kwiatowego. To na nim wysoko nad chmurami cząsteczki wody, pogrupowane po sześć, zaczynają budować kryształ. Jego rogi rosną wraz ze wzrostem prędkości jego opadania. Ze względu na to, iż bardziej wystają, przykleja się do nich więcej cząsteczek wody. Dość szybko kryształ staje się sześcioramienną gwiazdą. Mimo tego, że każdy płatek śniegu powstaje w ten sam sposób, to ich kształty są niepowtarzalne. Wpływ ma na to nie tylko różne jądro kondensacji, czyli drobinka wokół której buduje się płatek, ale również wilgotność i temperatura w jego drodze na ziemię, która nigdy nie będzie taka sama.
Jaki rozmiar mogą mieć płatki śniegu?
Zwyczajne płatki mają kilka milimetrów średnicy, ale obserwowano również płaty dochodzące do 30 cm. Im dłużej śnieżynki krążą w chmurach tym bardziej się rozrastają, ułatwia im to słaby wiatr, silny zaś rozrywa je w strzępki.
Ile waży śnieg?
Mimo że przyjęło się uważać puch, czyli drobne pióra ptaków, za symbol czegoś lekkiego, to przy pojedynczej gwiazdce śniegu wydaje się on ciężki. Śnieżynka waży około tysięcznej części grama, co daje milion płatków na kilogram śniegu. Jednym słowem śnieg jest lekki.
Dlaczego śnieg skrzypi?
Śnieg skrzypi tylko wtedy, kiedy temperatura spada poniżej zera, a drobne kryształki lodu są rozdzierane siłą nacisku naszego ciała. Według pomiarów akustycznych skrzypienie ma wartości szczytowe w częstotliwościach 250-400 Hz oraz 1000-1600 Hz. W temperaturze do minus sześciu stopni Celsjusza przeważnie są to niższe tony, a poniżej tej temperatury, kiedy kryształki lodu stają się twardsze skrzypienie przybiera wyższe tony. Możliwe jest, żeby człowiek przy pomocy słuchu na podstawie dźwięku skrzypienia śniegu określał siłę mrozu.
Po co rozważać właściwości śniegu?
Naukowcy modelują przemiany zachodzące w chmurach i oceniają ich wpływ na klimat, próbują też tworząc śnieg w sztucznych warunkach poznać czynniki wpływające na formowanie się płatków śniegu. Badania mogą też pomóc w ocaleniu mienia i życia ludzkiego, gdyż bliższy staje się im mechanizm powstawania i schodzenia lawin. Z kolei według psychologów te małe cuda, którymi się zachwycamy spowalniając na chwilę pęd naszego życia są istotnym składnikiem naszej higieny psychicznej. Czasami warto stać się jak dziecko - zapatrzeć na wirujące na wietrze płatki białego puchu, najlepiej z kubkiem gorącego kakao w ręku. Cieszmy się zimą, póki jest.
Żródło fotografii: pixabay.com
